از «بلدالامین» تا شهرآرا | نگاهی به جراید قدیمی مشهد + فیلم

مشهد از زادگاه مکتوبات بسیاری بود که توانستند پلی میان عامه مردم و مشروطه‌طلبان و روشنفکران زمانه ایجاد کنند.

به گزارش شهرآرانیوز، شاید بتوان مهم‌ترین منبع آگاهی مردم در دوران شکل‌گیری مشروطه را روزنامه دانست؛ روزنامه‌هایی که خود همچون سایر دستاورد‌های دنیای مدرن، از اواخر دوران قاجار، متحمل تغییرات بسیاری شده‌اند.

مشهد نیز از همان ایام زادگاه مکتوبات بسیاری بود که توانستند پلی میان عامه مردم و مشروطه‌طلبان و روشنفکران زمانه ایجاد کنند.

در مشهد دوره قاجار، نزدیک به ۵۰ عنوان روزنامه و مجله چاپ و منتشر می‌شده است که یکی از آن‌ها «بلدالامین» نام داشت.

جریده‌ای که چهاردهمین روزنامه مشهد و وابسته به بلدیه شهر برای درج شرح جلسات و تصمیم‌گیری رجال دولتی بوده است.

در این جریده بر خلاف دیگر روزنامه‌ها، نوشته‌های بدون معرف و امضا چاپ نمی‌شده است. همچنین در بلدالامین، اخبار بر خلاف دیگر روزنامه‌ها با مطالبی بلند بالا و پرتفسیر می‌آمده که می‌توان آن را صورتی از گزارش نویسی خبری دانست.

این روزنامه را میرزا محمدصادق تبریزی در سال ۱۲۸۷ ه. ش منتشر کرده است. مردی که در مکتوبات و اسناد به عنوان یکی از کارمندان شهرداری مشهد معرفی شده که پیش از آن هم گویا معاونت ادیب الممالک فراهانی در روزنامه ادب و مدیر مسئولی روزنامه خورشید را تجربه کرده بوده است.

همچنین او از معدود کسانی بوده که در مشهد، امتیاز و نمایندگی توزیع دیگر جراید کشور را داشته است.

میرزا محمد صادق تبریزی (معتمدالسلطان) از آن جهت در تاریخ بلدیه مشهد دارای اهمیت است که وی پیش از تشکیل بلدیه نیز در جایگاه مدیریت روزنامه خورشید به عنوان بنیان‌گذار نخستین تبلیغات کاندیدا‌های انجمن‌های بلدیه در شهر مشهد متولی و بنیان‌گذار این ایده بوده است.

معتمدالسلطان که ساکن کوچه حوض مونس (یکی از فرعی‌های خیابان ارگ) بوده است، با تضعیف جایگاه مشروطه‌خواهان، سرانجام در سال ۱۲۹۰ ه. ش از سوی «سالارالدوله» برادر محمدعلی شاه که علیه مشروطیت قیام کرده بود، به همراه «میرزا حسین‌خان» مدیر پیشین روزنامه‌های «اصفهان» و «نقش جهان»، در کرمانشاه اعدام شد.

سال‌ها از روزگار چاپ این نخستین جریده اداری مشهد می‌گذرد و حالا رسالت «بلدالامین» به «شهرآرا» سپرده شده است. روزنامه‌ای که از حدود سال ۱۳۷۲ با انتشار پیش‌شماره و پس از آن در قالب هفته‌نامه و بعد‌ها در شکل روزنامه، تبدیل به راه ارتباطی مردم مشهد با مجموعه مدیران شهری و آنچه در شهر مشهد می‌گذرد شده است.